Av.Muhammed KÜÇÜK
Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Resmi Gazete’de 18.10.2022 tarihinde 3197 Sayı ile yayımlandı. Bu kanun kapsamada 5187 sayılı Basın Kanunu, 195 sayılı Basın-İlân Kurumu Teşkiline Dair Kanun, 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu, 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun, 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu ve bazı diğer kanunlarda değişiklikler yapılmıştır. Söz konusu kanun ile özellikle Basın Kanununda ve Ceza Kanununda yapılacak önemli değişiklikler göze çarpıyor.
Kanunun gerekçesinde internet site sahiplerinin ve sorumlularının daha sorumlu yayın anlayışı içinde hareket etmeleri ve kişilerin mağdur olmasına sebep olacak mahzurların ortadan kaldırılması amaçlandığı belirtilmiş; gerçeğe aykırı yayınların yapılmasının önüne geçilmek istenmiş bu tarz yayınlar yapıldığında cevap ve düzeltme hakkının kullandırılması, kullandırılmadığı takdirde cezai ve hukuki müeyyidelerin belirlenmesi gerekliliğinden bahsedilmiştir.
KANUNUN YAYIM TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİRECEK HÜKÜMLER
5187 SAYILI BASIN KANUNUNA GETİRİLEN ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER
Ø Basın Kanununun 1 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “yayımını” ibaresi “yayımı ile internet haber sitelerini” şeklinde değiştirilmiş. Böylece basın kanunu kapsamına internet haber siteleri de girmiştir.
Ø Kanunun 4. Maddesine getirilen değişiklik ile internet haber sitelerine künye belirtme zorunluluğu getirilmiştir. İnternet haber sitelerinde bir içeriğin ilk kez sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki güncelleme tarihleri, her erişildiğinde değişmeyecek şekilde içeriğin üzerinde belirtileceğine dair düzenleme getirilmiştir.
Ø İnternet haber sitelerinde yayınlanan içeriklerin 2 yıl süreyle muhafaza edilmesi ve gerektiğinde cumhuriyet savcılığına teslim edilmesi öngörülmüştür.
Ø İnternet haber sitelerinde zarar gören kişinin düzeltme ve cevap yazısını; sorumlu müdür, hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç bir gün içinde, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, URL bağlantısı sağlanmak suretiyle, aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlamak zorundadır. Düzeltme ve cevap metni ilgili yayının yapıldığı internet haber sitesinde ilk yirmi dört saati ana sayfada olmak üzere bir hafta süreyle yayımlanır.
Ø Basın kartı alabilecek kişiler, ve alabilecek kişilerde aranan şartlar ile basın kartı alabilecek yabancı medya mensuplarında aranan şartlar düzenlenmiştir. Başka bir eklenen madde ile basın kartı başvurularını değerlendirecek komisyonun kimlerden teşekkül edeceği, üye sayısı, görev süresi belirtilmiştir. Basın kartı sahibinin gerekli nitelikleri kaybettiğinin anlaşılması neticesinde basın kartının iptal edilmesi halinde iptal tarihinden itibaren bir yıl; basın ahlâk esaslarına aykırı faaliyet ve davranışlarda bulunması neticesinde iptal edilmesi halinde ise beş yıl süre boyunca yeniden basın kartı düzenlenemeyeceği hüküm altına alınmış, adli sicil kaydında basın kartı verilmesine engel bir suçtan mahkumiyeti bulunan kişilere bu mahkumiyetler adli sicil kaydından silinmedikçe veya yasaklanmış hakların geri verilmesine karar verilmedikçe basın kartı düzenlenmeyeceği vurgulanmıştır.
195 SAYILI BASIN-İLÂN KURUMU TEŞKİLİNE DAİR KANUNA GETİRİLEN ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER
Ø 36 kişiden oluşan Basın İlan Kurumu Genel Kuruluna yeni temsilciler eklenerek üye sayısı 42’ye çıkartılacağı belirtilmiştir. Genel kurula resmi ilan yayınlayacak internet haber sitelerinden 2, Cumhurbaşkanınca belirlenecek 2, Radyo, Televizyon ve internet siteleriyle ilgili işlemler gerçekleştiren BTK ve RTÜK’ten 2 temsilci eklenecektir.
Ø İnternet haber sitelerinde resmî ilan ve reklam yayınlayacakların taşıması gereken vasıflar ve yerine getirmesi gereken sorumluluklar ile yayına ilişkin usul ve esaslar altı ay içinde Kurum Genel Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
5237 SAYILI TÜRK CEZA KANUNUNA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER
Ø Türk Ceza Kanununa yeni eklenen maddeyle halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma suçu düzenlenmiştir. Maddeye göre sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılacaktır. Suçun, failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkraya göre verilen ceza yarı oranında artırılacaktır.
5271 SAYILI CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER
Ø Türk Ceza Kanununda ihdas edilen “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçu bakımından verilen kararlarına karşı temyiz kanun yoluna başvurulabilmesine imkan tanınmaktadır.
5651 SAYILI İNTERNET ORTAMINDA YAPILAN YAYINLARIN DÜZENLENMESİ VE BU YAYINLAR YOLUYLA İŞLENEN SUÇLARLA MÜCADELE EDİLMESİ HAKKINDA KANUNA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER
Ø Erişim Sağlayıcıları Birliği görev alanı yeniden düzenlenmiştir.
Ø İnternetin dağınık ve dinamik yapısı nedeniyle içerik veya yer sağlayıcının nerede bulunduğunun tespitinde yaşanan sorunların ve buna bağlı olarak ortaya çıkan yetki tartışmasının giderilmesi ve katalog suçlarla daha etkin mücadele edilebilmesi amacıyla yurt içi yurt dışı ayrımı kaldırılmıştır.
Ø Milli İstihbarat Teşkilatının faaliyetleri ve personeline yönelik suç teşkil eden içerikler katalog suçlar kapsamına dahil edilmiştir.
Ø Hakim tarafından verilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararına konu içeriklerin başka internet adreslerinde de yayınlanması halinde ilgilinin başvurusu üzerine mevcut karardaki içeriklerle aynı olduğu tespit edilen içerikler için yeni bir mahkeme kararı aranmaksızın mevcut karar uygulanmaktadır. Yapılan düzenleme ile mevcut karar uygulandığında etkilenen ve kararda yer almayan internet sitesinin Birliğe yaptığı müracaatın kabulü halinde itirazın kararı veren hakimliğe yapılacağı belirtilmiştir.
Ø Sosyal ağ sağlayıcılarının temsilcisinin gerçek kişi olması hâlinde bu kişinin Türkiye’de mukim ve Türk vatandaşı olması zorunluluğu getirildi.
Ø Türkiye’den günlük erişimin on milyondan fazla olması hâlinde; yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı tarafından belirlenen temsilcinin yetkileri genişletildi.
Ø Temsilcinin tüzel kişi olması hâlinde doğrudan sosyal ağ sağlayıcı tarafından sermaye şirketi şeklinde kurulan bir şube olması zorunluluğu getirildi.
Ø Sosyal ağ sağlayıcıların sorumlulukları, sağlayıcıların almaları gereken tedbirler ve BTK’ye sunmaları gereken raporlar ile ilgili ayrıntılı bir düzenleme getirilmiştir.
Ø Sosyal ağ sağlayıcılarının Türk Ceza Kanunda sayılan bazı suçlara konu internet içeriklerini oluşturan veya yayan faillere ulaşmak için gerekli olan bilgiler soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı, kovuşturma aşamasında yargılamanın yürütüldüğü mahkeme tarafından talep edilmesi üzerine ilgili sosyal ağ sağlayıcının Türkiye’deki temsilcisi tarafından adli mercilere vereceğine dair yükümlülük getirildi.
Ø Sosyal ağ sağlayıcıların, çocuklara yönelik ayrıştırılmış hizmet sunmasının sağlanması suretiyle çocukların korunmasının amaçlandığı bir düzenleme yapıldı.
Ø Kanunda sayılan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi ya da erişim engelleme kararlarının uygulanmaması halinde reklam yasağı, yüzde doksan bant genişliğini daraltma veya sosyal ağ sağlayıcıların küresel cirosunun yüzde üçüne kadar idari para cezası verilebileceği öngörüldü.
5809 SAYILI ELEKTRONİK HABERLEŞME KANUNUNA GETİRİLEN ÖNEMLİ DEĞİŞİKLER
Ø “Şebekeler üstü hizmet’ ve “şebekeler üstü hizmet sağlayıcı” kavramları tanımlandı. Bu kavramlar üzerinden çeşitli düzenlemeler yapıldı.
01.04.2023 TARİHİNDE YÜRÜRLÜĞE GİRECEK HÜKÜMLER
195 SAYILI BASIN-İLÂN KURUMU TEŞKİLİNE DAİR KANUNA GETİRİLEN ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER
Ø Kanunun 49. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin ikinci “(a) ve (b) bentlerinde yazılı hâllerde, Yönetim Kurulu Kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren on gün içinde Kurum Genel Müdürlüğünün bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesine itiraz edilebilir. Söz konusu itirazlarda basit yargılama usulü uygulanır. Bu yargılama neticesinde verilecek karar kesindir.”,şeklinde değiştirilmiştir. Böylece müeyyide uygulanan gazete, dergi ve internet haber sitelerinin başvuracağı yargı mercii konusunda tereddütlerin giderilmesi amaçlanmıştır.
2004 SAYILI İCRA VE İFLÂS KANUNUNA GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER
Ø Satışa konu mallar için yapılacak ilanın kapsamını belirlemek üzere eşik değerler getirilmiştir.
Ø Her değer aralığındaki mallar için ilanın nasıl yapılacağına dair düzenlemeler yapılmıştır.
Ø Gazete veya internet haber sitesinde yayımlanacak ilanlar eş zamanlı olarak Basın İlan Kurumu İlan Portalı’nda duyurulacak.
Basın İlan Kurumu İlan Portalı’nda yayımlanacak ilanlardan ücret alınmayacak
